Версия для печати
Размер шрифта:
Фото
Печатать

Як правільна скласці завяшчанне?

29.01.2024
 У пенсійным узросце, ды і не толькі, людзі часта задумваюцца аб складанні завяшчання. Але ў большасці выпадкаў не ведаюць, як правільна гэта зрабіць.

Пачнем з таго, што завяшчанне - гэта волевыяўленне грамадзяніна (далей - завяшчальніка) па распараджэнні маёмасцю,  на выпадак смерці. Пакуль грамадзянін жывы, ён з'яўляецца ўласнікам маёмасці і можа распараджацца ім па сваім меркаванні, нягледзячы на ​​наяўнасць завяшчання. Спадчыннікі набываюць права на гэта маёмасць толькі пасля смерці ўласніка.

 

Завяшчальнік сам вызначае кола спадчыннікаў, памер іх доляй ў спадчынным маёмасці, а таксама можа вызначыць, каму з нашчадкаў дастанецца тое ці іншае канкрэтнае маёмасць (напрыклад, сыну - аўтамабіль і грашовыя ўклады, дачкі - кватэра).

Завяшчаць маёмасць можна фізічным асобам (як якія ўваходзяць у кола спадчыннікаў па законе, так і не знаходзяцца ў роднасных адносінах з завяшчальнікам), дзяржаве, яго адміністрацыйна-тэрытарыяльным адзінкам.

Прадметам завяшчання можа быць не толькі маёмасць або права, якія належаць завяшчальнік на дзень складання завяшчання, але і маёмасць, якое будзе набыта ў будучыні. Пры пасведчанні завяшчання натарыус не правярае прыналежнасць завяшчаць маёмасць завяшчальніка.

Скласці завяшчанне можа толькі грамадзянін, які валодае дзеяздольнасцю ў поўным аб'ёме. Таму натарыус не засведчыць завяшчанне ад імя непаўналетняга, недзеяздольнага або абмежавана дзеяздольнага грамадзяніна.

Завяшчанне павінна быць напісана завяшчальнікам ўласнаручна ў двух экзэмплярах і падпісана ім у прысутнасці натарыуса. Не можа быць засведчана адно завяшчанне ад імя двух і больш асоб, нават калі за пасведчаннем завяшчання звяртаюцца жонкі. Яны павінны скласці два асобных завяшчання, а не адно - сумеснае.

Пры пасведчанні завяшчання натарыусу неабходна прад'явіць дакумент, які сведчыць асобу грамадзяніна (пашпарт, від на жыхарства, пасведчанне бежанца і інш.). У выпадку, калі завяшчальнік з'яўляецца асобай, якой прызначаная пенсія ў Рэспубліцы Беларусь (пенсіянерам), альбо інвалідам I або II групы, пры сабе неабходна мець пенсійнае пасведчанне або пасведчанне інваліда для разгляду пытання аб магчымасці прымянення льгот па выплаце натарыяльнага тарыфу.

Калі грамадзянін неадукаваны, хварэе і не можа ўласнаручна напісаць завяшчанне, то ў такіх выпадках натарыус запісвае завяшчанне са слоў завяшчальніка ў прысутнасці сведкі. Сведку неабходна таксама прад'явіць натарыусу дакумент, які сведчыць асобу.

Згодна з законам, сведкам не можа быць: натарыус альбо iншая асоба, што засведчваюць завяшчанне; асоба, на карысць якога складаецца завяшчанне; муж завяшчальніка, яго дзеці, бацькі, унукі і праўнукі, а таксама іншыя спадчыннікі па завяшчанні і закону; грамадзяне, якія не валодаюць поўнай дзеяздольнасцю; непісьменныя; асобы, якія маюць судзімасць за дачу ілжывых паказанняў; грамадзяне з такімі фізічнымі недахопамі, якія не дазваляюць у поўнай меры ўсведамляць сущнасць таго, што адбываецца; асобы, якія не валодаюць у дастатковай ступені мовай.

 

Пасведчанне завяшчання іншымі асобамі дапускаецца ў наступных выпадках:

• калі грамадзянін, знаходзіцца на лячэнні ў бальніцы, шпіталі, іншых арганізацыях аховы здароўя, якія аказваюць медыцынскую дапамогу ў стацыянарных умовах, або пражывае ў доме-інтэрнаце для састарэлых і інвалідаў, пасведчанне завяшчання ажыццяўляецца галоўным урачом, яго намеснікам па медыцынскай частцы або дзяжурным урачом гэтых бальніц , шпіталяў і іншых арганізацый аховы здароўя, якія аказваюць медыцынскую дапамогу ў стацыянарных умовах, а таксама начальнікам шпіталя, кіраўніком дома-інтэрната для састарэлых і інвалідаў ;

• калі грамадзянін, знаходзіцца падчас плавання на судах, якія ходзяць пад Дзяржаўным сцягам Рэспублікі Беларусь, пасведчанне завяшчання ажыццяўляецца капітанам гэтых судоў;

• калі грамадзянін знаходзіцца ў разведачных, арктычных або іншых падобных экспедыцыях, пасведчанне завяшчання ажыццяўляецца начальнікам гэтых экспедыцый;

• завяшчання вайскоўцаў у пунктах дыслакацыі воінскіх частак, дзе няма натарыусаў, а таксама завяшчання якія працуюць у гэтых частках грамадзянскіх асоб, членаў іх сем'яў і членаў сем'яў вайскоўцаў, засведчваецца камандзірамі гэтых частак;

• завяшчання асоб, якія знаходзяцца ва ўстановах, якiя выконваюць пакаранне ў выглядзе арышту, абмежавання волі, пазбаўлення волі, пажыццёвага зняволення, або месцах утрымання пад вартай, сведчацца начальнікамі адпаведных устаноў, якія выконваюць пакаранне, або кіраўнікамі адміністрацый месц утрымання пад вартай.

 

Невыкананне правілаў пісьмовай формы завяшчання і яго пасведчання натарыусам або асобы, якому прадастаўлена права сведчыць завяшчання, цягне несапраўднасць завяшчання.

Варта памятаць, што завяшчальнік ў любы момант можа адмяніць або змяніць завяшчанне. Адмяніць завяшчанне можна двума спосабамі: шляхам складання новага завяшчання; шляхам знішчэння ўсіх асобнікаў самім завяшчальнікам або па яго даручэнні натарыусам.

Спадчыннікам неабходна ведаць, што наяўнасць завяшчання не азначае, што маёмасць, названае ў тэстаменце, пераходзіць да іх «аўтаматычна» пасля смерці завяшчальніка. Для афармлення правоў на маёмасць, указаную ў завяшчанні, спадчыннікам неабходна звярнуцца ў натарыяльную кантору да заканчэння шасцімесячнага тэрміну з дня смерці завяшчальніка і прад'явіць пасведчанне аб смерці завяшчальніка і само завяшчанне.

Складаць ці не складаць завяшчанне - гэта вырашае сам завяшчальнік. А натарыус дапаможа пісьменна выкласці яго волю, растлумачыць усе наступствы складання завяшчання, адкажа на пытанні, якія цікавяць пытанні завяшчальніка.

Тэлефоны натарыусаў пры ўзнікненні пытанняў 7-40-95, 7-40-90.

Кансультант натарыяльнай канторы Зэльвенскага раёна

Кацярына Горная

© Зэльвенскі раённы выканаўчы камітэт, 2024.